கால்பந்து என்பது ஒரேமாதிரியான பலகுழு விளையாட்டுக்களின் பெயர், அவை அனைத்தும் பந்தைகால்களைக்கொண்டு உதைத்து கோலைப் பெற (வெவ்வேறு கோணங்களில்) முயற்சிக்கும் செயலில் ஈடுபடுகின்றன. சங்கக் கால்பந்து என்பது உலக அளவில் இந்த விளையாட்டுக்களில் மிகவும் பிரபலமானது, மேலும் பொதுவாக வெறும் "கால்பந்து" அல்லது "சாக்கர்" என்று அறியப்படுகின்றது. இருப்பினும் கால்பந்து என்ற வார்த்தை கால்பந்து வடிவத்தில் உள்ள அனைத்து விளையாட்டிற்கும் பொருந்துகின்றது, இது உலகத்தின் ஒவ்வொரு குறிப்பிட்ட பகுதியிலும் மிகவும் பிரபலமானது. ஆகவே ஆங்கில மொழி வார்த்தையான "ஃபுட்பால்", "கிரிட்அயர்ன் கால்பந்து" (இந்தப் பெயர் வட அமெரிக்க விளையாட்டுக்களுடன், குறிப்பாக அமெரிக்க கால்பந்து மற்றும் கனடிய கால்பந்து ஆகியவற்றுடன் தொடர்புடையது), ஆஸ்திரேலிய கால்பந்து, கேலிக் கால்பந்து, ரக்பி லீக், ரக்பி யூனியன் மற்றும் தொடர்புடைய விளையாட்டுகளுக்குப் பொருந்துகின்றது.
இந்த விளையாட்டுக்கள் உள்ளடக்கியது:
- இரண்டு அணிகள் வழக்கமாக 11 முதல் 18 வரையிலான வீரர்களைக் கொண்டிருக்கின்றன; சில வீரர்கள் மட்டும் கொண்டவை(ஒரு அணியில் ஐந்து அல்லது அதற்கு மேற்பட்டோர்)வேறுபட்ட அணிகளும் பிரபலமாக இருக்கின்றன
- போட்டியை விளையாடுவதற்கென்று தெளிவாக வரையறுக்கப்பட்டப் பகுதி;
- களத்தில் எதிரணியின் முனைக்குப் பந்தை நகர்த்திச் சென்று கோல் பகுதி அல்லது எல்லைக் கோடு வழியாககோல்கள் அல்லது புள்ளிகளைப் பெறுதல் ;
- வீரகள் பந்தை இரண்டு கோல்கம்பங்கள் இடையே தள்ளுவதன் விளைவாக கோல்கள் அல்லது புள்ளிகள் பெறப்படுகின்றன
- கோல் அல்லது எல்லைக் கோடானது எதிரணியின் மூலம் தடுக்கப்படும் ;
- வீரர்கள் உதைத்தல், கொண்டு செல்லுதல் அல்லது பந்தைக் கைமாற்றுதல்-போன்ற நெறிமுறையைப் சார்ந்து பந்தை நகர்த்தக் கோரப்படுகின்றனர்; மேலும்
- வீரர்கள் அவர்களின் உடலை மட்டுமே பயன்படுத்தி பந்தை நகர்த்த வேண்டும்.
பெரும்பாலான நெறிமுறைகளில், வீரர்களின் ஆப்சைடு நகர்வை கட்டுப்படுத்துகின்ற விதிகள் உள்ளன, மேலும் வீரர்கள் கண்டிப்பாக கோல்கம்பங்களுக்கிடையே உள்ள கிராஸ்பாரின் கீழே அல்லது அதன் ஊடே பந்தைச் செலுத்தி கோலைப் பெறவேண்டும். பல கால்பந்து நெறிமுறைகளுக்குப் பொதுவான பிற அம்சங்களில் உள்ளடங்கியவை: புள்ளிகள் பெரும்பாலும் வீரர்கள் பந்தை கோல் எல்லைக்கோட்டிற்கு கொண்டுசெல்வதன் மூலம் பெறப்படுகின்றது; மேலும் வீரர்கள் மார்க் எடுத்த பின்னர் அல்லது பேர் கேட்ச் செய்த பின்னர் அவர்கள் ப்ரீ கிக் கைப் பெறுகின்றனர்.
பண்டைய காலம் தொட்டு, உலகம் முழுவதும் மக்கள் பந்தை உதைத்தல் அல்லது கொண்டு செல்லுதல் போன்ற செயல்பாடுகளைக் கொண்டு விளையாடி இருக்கின்றனர். இருந்தாலும் கால்பந்தின் பெரும்பாலான நவீன நெறிமுறைகள் அவற்றின் பிறப்பிடமான இங்கிலாந்தில் தோன்றியவை
